LEFTER KÜÇÜKANDONYADİS

Lefter Küçükandonyadis (22 Aralık 1925, Büyükada, İstanbul – 13 Ocak 2012, İstanbul), forvet mevkinde forma giymiş Rum asıllı Türk futbolcu ve teknik direktördür. Doğum adı Rumcada özgür anlamına gelen Elefterios (Yunan alfabesi ile: Ελευθέριος) olan futbolcu, kısaca Lefter olarak anılmaktadır. Aynı zamanda ordinaryüslakabıyla da tanınmaktadır.

Türk futbolunun ve Fenerbahçe’nin en popüler futbolcularından biri olarak yıllarca alkışlanan Lefter, Fenerbahçe Marşı’nda da adı geçen sembol oyunculardandır. Fenerbahçe ile İstanbul Futbol Ligleri’nde toplam 3, Millî Küme’de 1 ve Süper Lig’de 3 kez olmak üzere Türkiye Şampiyonaları’nda toplam 4 kez şampiyonluk yaşadı. 13 Ocak 2012 tarihinde, tedavi gördüğü Amerikan Hastanesi’nde 86 yaşında ağır zatürreye bağlı kalp yetmezliğinden vefat etmiştir.

İlk yılları

22 Aralık 1925 tarihinde, Büyükada’daki Hamam Sokak’ta dünyaya geldi.^[1] Babası balıkçılık yapan Hristo, annesi ise Argiro idi. Doğum adı Eleftherios olan ve Panani’nin ardından ailenin ikinci erkek çocuğu olan Küçükandonyadis’in ailesi, 20. yüzyıl başında Arnavutluk’tan Büyükada’ya göçen Rum kökenli bir aileydi.

KARİYERİ

Futbola Büyükada’da başladı. Taksim Spor Kulübü’nde yetişti. Taksim Kulübü yöneticileri kendisine lisans çıkartabilmek için 1941’de mahkeme kararıyla yaşını büyüttüler. Ancak bu sayede takımda oynayabildi. 2 yıl Taksim takımında yer aldı. 1943’te askere gitti, 4 yıl süren askerlikten sonra 1947’de İstanbul’a döndü ve Fenerbahçe kulübüne girdi. Buradaki futboluyla dikkat çeken Lefter, 3 Ekim 1951’de 17.500 liralık transfer ücretiyle İtalya’nın ACF Fiorentina takımına transfer oldu. 1 yıl da Fransa’nın OGC Nice takımında oynayan Lefter, 1953-1954 sezonundan itibaren yeniden Fenerbahçe’de top koşturmaya başladı. Aynı sezon, İstanbul Ligi’nde gol kralı olan Lefter, 1964’e kadar toplamda 17 yıl giydiği Fenerbahçe forması altında 400’ün üzerinde gol kaydederek erişilmesi güç bir rekora imza attı. Bu süre zarfında, Türk futbolunun efsaneleşen isimlerinden biri olarak tanındı. Golcülüğünden ötürü Ver Lefter’e, yaz deftere! sloganı onun için yaygın olarak kullanıldı. Futboldaki ustalığından, çalımlarından ve gollerinden ötürü Ordinaryüs sıfatıyla anıldı.

Futbol yaşamında toplam 50 kez millî formayı giydi (46 kez A, 1 kez B, 3 kez 21 yaş altı). 1954 FIFA Dünya Kupası’nda forma giyen Lefter turnuvada 2 de gol attı. Türk futbolunda 50. Millî Maç altın madalyasını alan ilk futbolcu oldu. millî takım formasıyla attığı 21 golle en çok gol atan millî oyuncu unvanını 33 yıl boyunca elinde tuttu, 9 kez de millî takım kaptanlığını yaptı.

TEKNİK DİREKTÖRLÜK KARİYERİ

1964’te futbolu bıraktıktan sonra Yunanistan’ın Egaleo, Güney Afrika’nın SuperSport United, Türkiye’nin Samsunspor, Orduspor, Mersin İdman Yurdu ve Boluspor takımlarında teknik direktörlük yaptı.

966-67 sezonunda 2. Lig’de mücadele eden Mersin İdman Yurdu takımının başındaydı. Mersin İdman Yurdu o sezon Osman Arpacıoğlu’nun attığı 23 golle şampiyon olarak ilk kez 1. Lig’e yükselmiştir. O sezon 17 takımlı ligde oynadığı 32 maçta 63 gol atan kırmızı-lacivertliler rekor puanla ilk kez 1. Lig’e yükseldiler.

1970’in 17 Kasım’ında, Naci Özkaya’nın görevinden ayrılması sonrasında Sivasspor teknik direktörlüğüne geldi. 1971 Haziran’ında ise görevinden ayrıldı.

Futbol sonrası

Antrenörlük kariyerinden sonra da bir süre spor yazarlığı yaptı. 3 çocuğu vardır. 3 Mayıs 2009’da Kadıköy’de Kuşdili Parkı’na heykeli dikilmiştir.

13 Ocak 2012 tarihinde, kalp yetmezliğinden hayatını kaybetti. Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu’nda binlerce kişi ve üst düzey yetkilinin katıldığı bir törenle ebediyete uğurlandı.

KİŞİSEL yaşamı

Lefter 17 yaşındayken gayrimüslimlere karşı Varlık Vergisi yasası çıkarıldı. Vergiyi ödeyemeyenler toplama kamplarına gönderildi. Lefter’in babası yoksul olduğu için sürgüne gitmekten kurtuldu, ama bütün akrabaları Türkiye’yi terk etmek zorunda kaldı.

6-7 Eylül Olayları’nda ise Büyükada’daki evini basan çapulcular taşlayıp “Vurun şu gâvura” diye bağırdılar, Lefter sabaha dek elde silah kapıda bekledi. Lefter’in evinin basıldığını duyan Fenerbahçeliler Kartal’dan motorlara binip Ada’ya koştular, Lefter’in evinin önüne barikat kurdular. “Sana bunu kim yaptıysa söyle, haddini bildirelim” diyerek saldırganların isimlerini öğrenmek istediler. Lefter saldıranların hepsini tanıdığı halde kimseyi ihbar etmedi, şikâyetçi de olmadı.

Başarıları

Futbolcu olarak

Fenerbahçe

• Millî Lig (3): 1959, 1960-61, 1963-64
• İstanbul Futbol Ligi (3): 1947-48, 1956-57, 1958-59
• Millî Küme (1): 1950
• Atatürk Kupası (1): 1963-64

Türkiye millî futbol takımı

• Akdeniz Kupası ikinciliği (1): 1949

Rekorlar

• Türkiye Futbol Federasyonu’nun “50. Maç Altın Şeref Madalyası”nı alan ilk futbolcudur.
• Türk millî takım formasıyla en çok gol atan 3. futbolcudur.(21 Gol)
• Süper Lig’de penaltı atan ilk futbolcudur.
• Kulübü tarafından bonservis ücreti alınmak suretiyle yurtdışına transferi yapılan ilk Türk futbolcudur.
• Adına Jübile düzenlenen ilk futbolcudur.

TEMA

VİDEOLAR

EFSANELER